RESTORATIVNA PRAVDA: POJAM, OSNOVNI MODELI I PRAVDA ZA ŽRTVE KRIVIČNOG DJELA

Apstrakt

Restorativna pravda je alternativa tradicionalnom krivičnopravnom sistemu i sadrži niz različitih programa koji se mogu primijeniti u različitim fazama postupka, uključujući i skretanje sa formalnog krivičnog postupka. Ova pravda je pravičnija od sudske i teži ka pomirenju žrtve i učinioca krivičnog djela. Koncept restorativne pravde je motivisan aktivnijim pristupom žrtvi u krivičnom postupku i humanijem postupanju sa učiniocem krivičnog djela, te davanjem prilike žrtvi i zajednici da učestvuje u procesu rehabilitacije učinioca. Popravljanje štete podrazumijeva odgovornost i obaveze, a odgovornost se ne utvrđuje već je učinilac prihvata. U tom smislu, unutar koncepta restorativne pravde razvila su se u svijetu četiri modela, koja, uprkos određenim razlikama, imaju zajedničku osnovnu misao postizanja navedenih ciljeva. U literaturi se kao glavna zamjerka navodi da ovakav pristup umanjuje kaznu učiniocu krivičnog djela jer se pretpostavlja da bi tradicionalnim krivičnim postupkom vjerovatnije bio strožije sankcionisan. Međutim, i pored kritika, evaluacijske studije ove pravde pokazale su uglavnom pozitivne rezultate.
Autori se bave, između ostalog, prednostima i nedostacima, te modelima restorativne pravde. U raspravi se u središte stavlja i analizira značenja pravedne države i društva, te razmatraju različite varijante pravde za žrtve.