FAKTIČKA EKSPROPRIJACIJA U SUDSKOJ PRAKSI

Apstrakt

Već dugo je u sudskoj praksi u Bosni i Hercegovini pristuno kontroverzno pravno pitanje koje se odnosi na nepovredivost jednog od osnovnih ljudskih prava – prava svojine, garantovanog svim vodećim domaćim i međunarodnim pravnim propisima. Riječ je o institutu faktičke eksproprijacije. Jedan od osnovnih razloga dugogodišnje problematike ovog pitanja jeste svakako činjenica da navedeni institut nije zakonska kategorija. Drugim riječima, ne postoji domaći propis kojim je isti normiran, već se radi o institutu koji je proizvod prakse Evropskog suda za ljudska prava, nastao usljed potrebe da se iznađe pravično rješenje za situacije u kojima ne dolazi do oduzimanja svojine u propisanom postupku, ali je materijalnim radnjama u toj mjeri izvršeno zadiranje u pravo svojine, da je titular tog prava lišen same supstance, odnosno sveden na tzv. golu svojinu, bez mogućnosti korišćenja svojinskopravnih ovlašćenja. Postojanje pravne praznine je imalo za posljedicu da je na prostoru Bosne i Hercegovine sudska praksa dugo godina „lutala“ u vezi sa brojnim pitanjima koja se odnose na primjenu ovog instituta. U ovom radu pokušaćemo u dozvoljenim okvirima da se osvrnemo na praktične probleme, da damo kratak prikaz evolucije sudske prakse u Bosni i Hercegovini, ukažemo na praksu Evropskog suda za ljudska praksa kao osnovnog putokaza za postupanje domaćih sudova i iznesemo lične stavove u vezi (ne)pravilne primjene ovog instituta od strane domaćih sudova.